06.06.2017
Dawno, dawno temu była sobie piękna wieś…
Cóż, lato coraz bliżej. Czas więc wrócić do naszych podróży. Tym razem jeszcze w klimatach miejskich…Tym razem zaglądamy we włości Bożogrobców.
1/34
Tym razem zaglądamy do Chorzowa, a dokładniej do jego najstarszej dzielnicy, czyli tzw. Chorzowa Starego. Rozległa dzielnica łączy w sobie wiele przeciwieństw – XIX-to i XX-wieczna zabudowa przemysłowa przeplata się z familokami, domami wielorodzinnymi oraz jednorodzinnymi. Historia Chorzowa Starego jest długa – sięga jeszcze XIII wieku (kiedy to powstały początki rozbudowanej wsi). Warto wspomnieć, że po dziś dzień możemy znaleźć w Starych Chorzowie resztki średniowiecznej zabudowy.
Dawno, dawno temu…
Trudno dokładnie określić datę powstania tej dzielnicy Chorzowa, niemniej pierwsze zapisy na jej temat pochodzą już z XIII wieku – akt lokacji wsi pochodzi z połowy tegoż wieku. Wtedy też na terenie Chorzowa osiedlił się Zakon Bożogrobców, który zbudował tam swój szpital. Wieś zarządzana przez Bożogrobców szybko rozwijała się. W XVI wieku we wsi działała szkoła. Zakon był jej właścicielem do początku XIX wieku, kiedy do dekretem władz pruskich doszło do sekularyzacji zakonu.
Od XVI wieku Chorzów, pomimo zachowania w pełni wiejskiego stylu zabudowy, coraz bardziej się uprzemysławiał – początkowo wydobywano tam rudy ołowiu, żelaza i srebra. Pod koniec XVIII wieku miejscowy proboszcz odkrył w Chorzowie złoża węgla kamiennego – niebawem powstała kopalnia Księżna Jadwiga, na początku XIX wieku huta Pokój, pod koniec wieku XIX uruchomiono w Chorzowie Elektrownię. W 1915 roku uruchomiono zakłady azotowe. Po I wojnie światowej, gdy Chorzów przyłączono do Polski, na czele zakładów stanął Ignacy Mościcki.
Ostatecznie w 1934 roku Sejm Śląski uchwalił przyłączenie Chorzowa do Królewskiej Huty.
Od XVI wieku Chorzów, pomimo zachowania w pełni wiejskiego stylu zabudowy, coraz bardziej się uprzemysławiał – początkowo wydobywano tam rudy ołowiu, żelaza i srebra. Pod koniec XVIII wieku miejscowy proboszcz odkrył w Chorzowie złoża węgla kamiennego – niebawem powstała kopalnia Księżna Jadwiga, na początku XIX wieku huta Pokój, pod koniec wieku XIX uruchomiono w Chorzowie Elektrownię. W 1915 roku uruchomiono zakłady azotowe. Po I wojnie światowej, gdy Chorzów przyłączono do Polski, na czele zakładów stanął Ignacy Mościcki.
Ostatecznie w 1934 roku Sejm Śląski uchwalił przyłączenie Chorzowa do Królewskiej Huty.
Atrakcje
Chorzów Stary jest najbardziej rozległą, ale też najmniej zaludnioną dzielnicą Chorzowa. W chwili obecnej w skład Chorzowa Starego wchodzi też (niegdyś odrębna dzielnica) Maciejkowice.
Krajcok
Centralną część Chorzowa Starego tworzy skrzyżowanie ulic Siemianowickiej, Bożogrobców i Mazurskiej, czyli tzw. Krajcok. Znajduje się tutaj m.in. Siemianowickie Centrum Kultury znane z licznych interesujących imprez i inicjatyw (na scenie często też goszczą nasi ulubieni Artyści). Kierując się wzdłuż ulicy Bożogrobców możemy podziwiać szereg zabytkowych budynków z XIX wieku.
Kościół św. Marii Magdaleny
Nieco dalej, przy Placu św. Jana mieści się Kościół św. Marii Magdaleny. Obecny kościół pochodzi z końca XIX wieku, niemniej historia parafii (jak całej dzielnicy) sięga XIII wieku. Pierwszy drewniany kościół przetrwał niecałe 200 lat i został strawiony w pożarze. W jego miejscu powstał kolejny drewniany kościół zastąpiony murowanym pod koniec XVI wieku. Kolejny kościół wybudowany został na początku XVIII wieku, ale po 60’ latach spłonął. Ostatecznie został odbudowany.
Obecny kościół wybudowany jest w stylu neogotyckim z cegły klinkierowej. Wieża kościoła liczy 75 metrów wysokości. Jest to 3-nawowa budowla. W prezbiterium znajdują się obrazy przedstawiające św. Izydora, św. Floriana oraz Nawrócenie św. Marii Magdaleny.
Obecny kościół wybudowany jest w stylu neogotyckim z cegły klinkierowej. Wieża kościoła liczy 75 metrów wysokości. Jest to 3-nawowa budowla. W prezbiterium znajdują się obrazy przedstawiające św. Izydora, św. Floriana oraz Nawrócenie św. Marii Magdaleny.
Plac Świętego Jana
Wędrując dalej w górę ulicy, nieco powyżej kościoła św. Marii Magdaleny możemy poczuć się, jakbyśmy przenieśli się w czasie i to o kilka wieków. Przy Placu Świętego Jana zachował się jeszcze średniowieczny układ uliczek oraz wiejskie domy z charakterystycznymi bramami pochodzące z XIX wieku, a nawet starsze, tworzące zwartą zabudowę. Całość ciągnie się wzdłuż brukowanej uliczki. Na jej krańcach znajdziemy kapliczkę Św. Jana Nepomucena (stojąca w miejscu prezbiterium XIX-wiecznego kościoła tymczasowego) oraz zabytkowy krzyż.
Kaplica Podwyższenia Krzyża Świętego
Przy Placu Piastowskim mieści się zabytkowa Kapliczka Podwyższenia Krzyża Świętego. Wybudowana została w latach 1925-1926. utrzymana jest w stylu neobarokowym.
Prokuratura rejonowa
Przy Placu Piastowskim mieści się sporych rozmiarów budynek przypominający swym wyglądem mieszczański pałac. Obecnie mieści się tam Prokuratura Rejonowa. Budynek powstał w latach 20’ XX wieku, cechuje się elementami neobaroku i modernizmu. Wybudowano go początkowo jako Ratusz Chorzowa (nie mylić z Królewską Hutą).
Szyb Prezydent
Chyba jednym z najbardziej rozpoznawalnych miejsc w Chorzowie Starym jest wieża wyciągowa Szybu Prezydent. Wybudowana była w latach 30’ XX wieku, działała do lat 90’. Szyb stanowił część kopalni Prezydent (od 1945 roku), początkowo kopalnia stanowiła część kopalni Król (pierwsza połowa XX wieku).
Wieża wyciągowa została ostatecznie odkupiona przez miasto Chorzów. Od kilku lat zrewitalizowane tereny wokół Szybu Prezydent stały się kulturalną stolicą Chorzowa – to tutaj odbywa się spora część najważniejszych imprez plenerowych, koncertów, itp., w tym spora część hucznie obchodzonych Dni Miasta. Obecnie Wieża wpisana jest na listę Szlaku Zabytków Techniki.
Wieża wyciągowa została ostatecznie odkupiona przez miasto Chorzów. Od kilku lat zrewitalizowane tereny wokół Szybu Prezydent stały się kulturalną stolicą Chorzowa – to tutaj odbywa się spora część najważniejszych imprez plenerowych, koncertów, itp., w tym spora część hucznie obchodzonych Dni Miasta. Obecnie Wieża wpisana jest na listę Szlaku Zabytków Techniki.
Sztygarka
Nieopodal wieży Szybu Prezydent w dawnych budynkach Kopalni Prezydent mieści się znany i popularny kompleks restauracji, kawiarni i pokojów wypoczynkowych. Kompleks mieści się m.in. w dawnych budynkach magazynowych oraz dawnym domu górników.
Pomnik Mirka Breguły
W Chorzowie Starym znajdziemy też pomnik tragicznie zmarłego lidera Zespołu Universe – Mirka Breguły. Prosta, a zarazem wymowna rzeźba skłania do refleksji.
Cóż... Na koniec pozostaje nam obiecać, że do Chorzowa wrócimy - i to jeszcze wielokrotnie...
Cóż... Na koniec pozostaje nam obiecać, że do Chorzowa wrócimy - i to jeszcze wielokrotnie...