24.11.2016
Śląska piosenka… ale czy po śląsku?
Śląski rynek muzyczny bardzo się zmienia – pojawia się coraz więcej wykonawców, style muzyczne coraz bardziej się różnicują. Piosenki zdecydowanie nie brzmią podobnie jak na początku tzw. Śląskiej Sceny Muzycznej.
Temat do tego artykułu nasunął nam się niejako przy okazji kolejnych przeprowadzanych przez nas wywiadów. Różnice te zauważalne są nie tylko przez nasz portal, ale też przez wiele osób od lat związanych z rodzimym rynkiem muzycznym. Muzyka zmienia się jak wszystko w tym świecie, trudno więc dziwić się, że dotyczą też śląskiej sceny muzycznej. Dziwić może jednak skala zmian – zwłaszcza uwzględniając, że rynek ten jest dosyć młody.
Zmiany w śląskiej piosence
Szczególnie interesujące są zmiany w sferze językowej – o ile u początków śląskiego rynku zdecydowanie dominowały piosenki wykonywane w gwarze śląskiej, to w chwili obecnej (co podkreślają zwłaszcza radiowcy) takich piosenek nie tworzy niemal żaden Artysta czy Zespół. Oczywiście zmiany te dostrzega każdy z nas, niemniej zwróciły szczególną uwagę radiowców (o czym była mowa choćby w wywiadach z Arkadiuszem Rembaczem, Marcinem Skalskim, niebawem ukaże się też wywiad z red. naczelnym Radia Piekary - Rafałem Kurowskim).
Dlaczego przestały powstawać piosenki w gwarze śląskiej?
Z jednej strony fakt ten nie powinien dziwić, gdyż nasi Artyści koncertują obecnie już na terenie całej Polski oraz poza jej granicami, więc siłą rzeczy odbiór piosenek w języku literackim jest zdecydowanie łatwiejszy. Z drugiej jednak strony paradoksalnie Publiczność spoza Śląska domaga się właśnie naszej gwary, a często jest wręcz zawiedziona, gdy dany Artysta podczas występu w ogóle nie posługuje się gwarą.
Niewątpliwie, co podkreśla zdecydowana większość autorów tekstów, pisanie tekstów w gwarze śląskiej nie należy do najłatwiejszych zadań, gdyż pisanie na niektóre tematy (np. o miłości) sprawia spore trudności i nie zawsze daje dobre efekty (aczkolwiek znajdzie się sporo pięknych utworów o miłości lub o życiu, śpiewanych w gwarze śląskiej).
Wpływ na obecną sytuację z pewnością ma też coraz liczniejsza obecność na naszym rynku muzycznym Artystów spoza Śląska, którzy siłą rzeczy śpiewają w języku literackim, aczkolwiek styl ich piosenek (pod względem melodii) niejednokrotnie znacznie bardziej przypomina klasyczne śląskie szlagiery, niż obecne przeboje Artystów związanych z tym rynkiem od początku.
Co może jednak dziwić?
Całkowite odejście od piosenek w gwarze śląskiej może dodatkowo dziwić z uwagi na coraz popularniejsze akcje promujące śląską gwarę – chociażby w urzędach, komunikacji miejskiej, punktach usługowych czy sklepach.
Ze skrajności w skrajność
Wspomnieć należy, że nasi Artyści mają lekką tendencję do popadania ze skrajności w skrajność – o ile na początku Śląskiego Rynku Muzycznego wszystkie utwory koniecznie musiały być wykonywane w gwarze, co czasami prowadziło do lekko przerysowanych tekstów (które czasami brzmiały jak jakiś nieumiejętnie zrobiony przekład z obcego języka), to w chwili obecnej odeszli oni od gwary całkowicie. Oczywiście jest grupa wykonawców, którzy związani są z rodzimym rynkiem od kilkunastu lat i nigdy nie śpiewali w gwarze (pomimo, że biegle nią operują) – niemniej śląsko godka nie pasowałaby do profilu ich piosenek i niewątpliwie nie miałoby sensu dodawanie gwarowych w swojej twórczości na siłę.
Wierni tradycji
Oczywiście pozostają Artyści całkowicie wierni gwarze śląskiej bądź wprowadzający jej elementy w swojej twórczości konsekwentnie od wielu lat – jak choćby Claudia i Kasia Chwołka, Mirek Szołtysek, Muzykanty, Janina Libera, Stach, Leszek Filec, Krzysztof Procek oraz wielu innych - aczkolwiek i w przypadku kilku z nich oprócz piosenek wyłącznie w gwarze, na najnowszych płytach pojawiają się przeboje w języku literackim (co skądinąd spotyka się z ciepłym przyjęciem ze strony fanów oraz pomaga zdobyć przychylność tych nastawionych do gwarowych szlagierów sceptycznie).
Nieco może zaskakiwać fakt, że wbrew ogólnej tendencji do uciekania od piosenek w gwarze, na rynku pojawiają się nowi Wykonawcy, którzy mają w repertuarze również piosenki w gwarze - jak choćby Michalina Starosta, EKEA czy Kabaret Kafliki.
Na drugim biegunie twórczości
Co ciekawe, na rynku w ostatnich latach pojawiają się też zespoły (zdobywające sporą popularność), które skupiają się na nawiązaniu do tradycji, śląskiej godki i tradycyjnych piosenek ludowych (choć we współczesnych interpretacjach) - przykładami mogą być Ligocianie czy Szwarne Karlusy.
Nic na siłę
Pamiętajmy jednak, że śląska gwara nie jest jedynym wyznacznikiem śląskiej piosenki, a to że ktoś nie śpiewa w gwarze nie znaczy, że nie możemy zaliczyć go do śląskiej sceny muzycznej. Z pewnością bezcelowe jest tworzenie tekstów w gwarze na siłę, na zasadzie tłumaczenia i udziwniania pięknych tekstów napisanych w polszczyźnie tylko po to, by brzmiały bardziej swojsko.
Złoty środek
Dodajmy, że jest też spora grupa odbiorców (często rdzennych Ślązoków), którzy sami chętnie posługują się w życiu codziennym gwarą, kochają nasze szlagierowe rytmy, niemniej nie znoszą, gdy tekst śpiewany jest w gwarze. Dlatego też dobrze, by na naszej scenie muzycznej zachowana została pewna równowaga.
Zmiany w śląskiej piosence
Szczególnie interesujące są zmiany w sferze językowej – o ile u początków śląskiego rynku zdecydowanie dominowały piosenki wykonywane w gwarze śląskiej, to w chwili obecnej (co podkreślają zwłaszcza radiowcy) takich piosenek nie tworzy niemal żaden Artysta czy Zespół. Oczywiście zmiany te dostrzega każdy z nas, niemniej zwróciły szczególną uwagę radiowców (o czym była mowa choćby w wywiadach z Arkadiuszem Rembaczem, Marcinem Skalskim, niebawem ukaże się też wywiad z red. naczelnym Radia Piekary - Rafałem Kurowskim).
Dlaczego przestały powstawać piosenki w gwarze śląskiej?
Z jednej strony fakt ten nie powinien dziwić, gdyż nasi Artyści koncertują obecnie już na terenie całej Polski oraz poza jej granicami, więc siłą rzeczy odbiór piosenek w języku literackim jest zdecydowanie łatwiejszy. Z drugiej jednak strony paradoksalnie Publiczność spoza Śląska domaga się właśnie naszej gwary, a często jest wręcz zawiedziona, gdy dany Artysta podczas występu w ogóle nie posługuje się gwarą.
Niewątpliwie, co podkreśla zdecydowana większość autorów tekstów, pisanie tekstów w gwarze śląskiej nie należy do najłatwiejszych zadań, gdyż pisanie na niektóre tematy (np. o miłości) sprawia spore trudności i nie zawsze daje dobre efekty (aczkolwiek znajdzie się sporo pięknych utworów o miłości lub o życiu, śpiewanych w gwarze śląskiej).
Wpływ na obecną sytuację z pewnością ma też coraz liczniejsza obecność na naszym rynku muzycznym Artystów spoza Śląska, którzy siłą rzeczy śpiewają w języku literackim, aczkolwiek styl ich piosenek (pod względem melodii) niejednokrotnie znacznie bardziej przypomina klasyczne śląskie szlagiery, niż obecne przeboje Artystów związanych z tym rynkiem od początku.
Co może jednak dziwić?
Całkowite odejście od piosenek w gwarze śląskiej może dodatkowo dziwić z uwagi na coraz popularniejsze akcje promujące śląską gwarę – chociażby w urzędach, komunikacji miejskiej, punktach usługowych czy sklepach.
Ze skrajności w skrajność
Wspomnieć należy, że nasi Artyści mają lekką tendencję do popadania ze skrajności w skrajność – o ile na początku Śląskiego Rynku Muzycznego wszystkie utwory koniecznie musiały być wykonywane w gwarze, co czasami prowadziło do lekko przerysowanych tekstów (które czasami brzmiały jak jakiś nieumiejętnie zrobiony przekład z obcego języka), to w chwili obecnej odeszli oni od gwary całkowicie. Oczywiście jest grupa wykonawców, którzy związani są z rodzimym rynkiem od kilkunastu lat i nigdy nie śpiewali w gwarze (pomimo, że biegle nią operują) – niemniej śląsko godka nie pasowałaby do profilu ich piosenek i niewątpliwie nie miałoby sensu dodawanie gwarowych w swojej twórczości na siłę.
Wierni tradycji
Oczywiście pozostają Artyści całkowicie wierni gwarze śląskiej bądź wprowadzający jej elementy w swojej twórczości konsekwentnie od wielu lat – jak choćby Claudia i Kasia Chwołka, Mirek Szołtysek, Muzykanty, Janina Libera, Stach, Leszek Filec, Krzysztof Procek oraz wielu innych - aczkolwiek i w przypadku kilku z nich oprócz piosenek wyłącznie w gwarze, na najnowszych płytach pojawiają się przeboje w języku literackim (co skądinąd spotyka się z ciepłym przyjęciem ze strony fanów oraz pomaga zdobyć przychylność tych nastawionych do gwarowych szlagierów sceptycznie).
Nieco może zaskakiwać fakt, że wbrew ogólnej tendencji do uciekania od piosenek w gwarze, na rynku pojawiają się nowi Wykonawcy, którzy mają w repertuarze również piosenki w gwarze - jak choćby Michalina Starosta, EKEA czy Kabaret Kafliki.
Na drugim biegunie twórczości
Co ciekawe, na rynku w ostatnich latach pojawiają się też zespoły (zdobywające sporą popularność), które skupiają się na nawiązaniu do tradycji, śląskiej godki i tradycyjnych piosenek ludowych (choć we współczesnych interpretacjach) - przykładami mogą być Ligocianie czy Szwarne Karlusy.
Nic na siłę
Pamiętajmy jednak, że śląska gwara nie jest jedynym wyznacznikiem śląskiej piosenki, a to że ktoś nie śpiewa w gwarze nie znaczy, że nie możemy zaliczyć go do śląskiej sceny muzycznej. Z pewnością bezcelowe jest tworzenie tekstów w gwarze na siłę, na zasadzie tłumaczenia i udziwniania pięknych tekstów napisanych w polszczyźnie tylko po to, by brzmiały bardziej swojsko.
Złoty środek
Dodajmy, że jest też spora grupa odbiorców (często rdzennych Ślązoków), którzy sami chętnie posługują się w życiu codziennym gwarą, kochają nasze szlagierowe rytmy, niemniej nie znoszą, gdy tekst śpiewany jest w gwarze. Dlatego też dobrze, by na naszej scenie muzycznej zachowana została pewna równowaga.
